VII Triduum Paschalne

Wielki  Czwartek  – Msza Wieczerzy Pańskiej

 

Paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego, które rozpoczyna się wieczorną Mszą Wieczerzy Pańskiej, ma swoje centrum w Wigilii Paschalnej i kończy się Nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania.

Reforma Mszału i roku liturgicznego, której chciał Sobór Watykań­ski II czyni Mszę Wieczerzy Pańskiej otwar­ciem celebracji „błogosławionej męki”, przywracając spójność Tridu­um Paschalnego. Powraca ono niezmienione w swoim kształcie „trzech dni”, stanowiących granice czasu, w którym dokonało się misterium odkupienia i dlatego nie może obejmować Wielkiego Czwartku.

W obrzędzie wieczerzy, którą Jezus nakazał celebrować na swoją pamiątkę, przekazał On nam swoją ofiarę paschalną. Kościół z woli Chrystusa powtarza wieczerzę, aby mogła trwać Pascha. Celebracja tej Mszy św. ma mieć charakter świąteczny, jednoczący i wspól­notowy.

Zgodnie z najdawniejszą tradycją Kościoła, w Wielki Czwartek nie wolno odprawiać Mszy świętych bez udziału ludu. W godzinach wieczornych, w porze najbardziej odpowiedniej, odprawia się Mszę Wieczerzy Pańskiej, z pełnym uczestnictwem całej miejscowej wspólnoty.

W tych ustaleniach widać wolę Kościoła skupienia uwagi każdej lokalnej wspólnoty na tej Mszy. Ma być ona, także w znakach zewnętrznych, celebracją której podmiotem jest lud Boży zjed­noczony wokół ofiary Chrystusa uobecniającej się teraz sakramental­nie w znaku wieczerzy. Mszę cechuje duch radości, głębokiej i wewnętrznej, jakiej Jezus doświadczał podczas tamtej Wieczerzy. On na nią czekał.

Elementy liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej:

1. Zamilknięcie dzwonków i organów.

Msza święta rozpoczyna się w zwyczajny sposób. Pierwsza zmiana dotyczy zamilknięcia organów i dzwonków w czasie śpiewu „Chwała na wysokości Bogu”.

Od tego momentu w liturgii używa się drewnianych instrumentów (kołatki). Symbolika widzi w nim naśladowanie Jezusa. Inni mówią o nawiązaniu do czasów, gdy nie używano w liturgii dzwonków i instrumentów lub o „poście uszu”.

Ten zakaz jest też krytykowany. Krytycy mówią, że w nim muzyka organowa postrzegana jest jako ozdoba liturgii, zewnętrzna oprawa.

Dlatego w nowym Mszale rzymskim (2002), w rubrykach wprowadzających do sprawowania Mszy świętej Wieczerzy Pańskiej jest mowa o przyozdabianiu ołtarza kwiatami (nr 5) oraz o pozwoleniu na grę organową dla podtrzymania śpiewów (nr 7).

2. Czytania mszalne.

Lektury mówią nam o obrzędach paschalnych w Starym i Nowym Testamencie. W centrum stoi Wieczerza paschalna celebrowana przez Jezusa z Apostołami, która łączy rytualną wieczerzę hebrajską i Paschę chrześcijańską.

Pierwsze czytanie (Wj 12,1-8.11-14) opowiada nam o ustanowieniu rytu upamiętniającego wydarzenia Wyjścia, które obwieściły i zapowiadały Paschę Chrystusa (mówi więc o przepisach dotyczących daty Paschy). To wielkie wydarzenie zbawcze zapowiadało ostateczne ocalenie ludzkości, które dokonało się w śmierci i Zmartwychwstaniu Chrystusa.

Drugie czytanie (1 Kor 11, 23-26) przekazuje nam opis Ostatniej Wieczerzy i wykłada sens chrześcijańskiej wieczerzy paschalnej, sprawowanej na polecenie Pana: nie jest to zwykły posiłek, nawet o charakterze religijnym, ale uczta ofiarna i paschalnie nierozłącznie związana z ofiarą Chrystusa.

Ewangelia (J 13,1-15) jest ściśle związana z dwoma poprzednimi czytaniami i ukazuje postać Chrystusa, który, choć jest Panem i nauczycielem, staje się sługą, umywając Apostołom nogi. Nie przez przypadek Jezus czyni tę pokorną posługę w nocy, w której Go wydano. Jan opisuje ten gest i podkreśla jego zna­czenie za pomocą mocnego i uroczystego języka. Jest rzeczą ważną dla życia chrześcijańskiego uchwycić ścisły i nierozłączny związek, jaki Ewangelia wprowadza między: służbę, miłość braterską, Mękę Pańską, sprawowanie Eucharystii.

Tematem czytań jest więc zapowiedź Paschy i jej realizacja w Chrystusie. Jezus nakazuje apostołom to czynić na swoją pamiątkę. Uczniowie mają czynić zbawczy gest Jezusa, a nie opowiadać o nim. Spożywając chleb i pijąc Kielich, będą głosili śmierć Pana, aż przyjdzie w chwale. Wydanie Ciała i picie Kielicha oznacza śmierć Pańską. Wieczerza z Uczniami zapowiadała śmierć Jezusa, ofiarowanie się Jego jako baranka paschalnego. Ewangelia Wieczerzy Pańskiej nie mówi jeszcze o śmierci Chrystusa, ale szczególną uwagę kieruje na Paschę Pana. Motywem dominującym jest miłość aż do końca, ilustrowana czynnością umycia nóg apostołom. W służbie ujawni się miłość. Pascha jest więc już zapowiedziana i przygotowana.

3. Obrzęd umycia nóg (łac. mandatum = przykazanie).

Po homilii, tam gdzie względy duszpasterskie za tym przemawiają może odbywać się obrzęd umycia nóg. Ministranci prowadzą wtedy 12 wybranych mężczyzn do ław przygotowanych dla nich. Kapłan, jeśli potrzeba, zdejmuje ornat i podchodzi do każdego z mężczyzn, polewa wodą jego stopy i wyciera je. W tym czasie śpiewa się odpowiednie antyfony lub pieśni.

 „Odbywające się zgodnie z tradycją umycie nóg wybranym mężczyznom oznacza służbę i miłość Chrystusa, który przyszedł nie po to, aby Mu służono, ale aby służyć. Wypada tę tradycję zachować i wyjaśnić właściwy jej sens” (nr 51).

Obrzęd powinien zatem pomagać lepiej rozumieć wielkie i funda­mentalne przykazanie miłości braterskiej, posługiwania w miłości i pokorze.

 Obrzęd umycia nóg nie ma znaczenia tylko egzemplarycznego, naśladowania Jezusa, lecz jest jakby „proroctwem w czynie”. Miłość zbawcza przyszła do nas w Jezusie Chrystusie. Staje się ona udziałem człowieka przez włączenie się w Chrystusa: „Nie będziesz miał u działu ze mną, jeśli Cię nie obmyję” – mówi Chrystus do św. Piotra.

Z obrzędu tego możemy również poznać prawdę, że Eucharystia jest sakramentem miłości. Święty Jan w swojej Ewangelii nie zawarł opisu ustanowienia Eucharystii, ale w opisie Ostatniej Wieczerzy umieścił scenę umycia nóg uczniom. Ten związek między Eucharystią a miłością pokazuje nam, że z jednej strony jest ona sakramentem, czyli skutecznym znakiem i uobecnieniem zbawczej miłości Boga, a z drugiej strony podtrzymuje ona miłość we wspólnocie uczniów Chrystusa oraz do miłości uzdalnia i do niej zobowiązuje.

 

4. Modlitwy mszalne.

Modlitwy mszalne podkreślają aspekt ofiarny i weselny uczty eucharystycznej. Ukazują one, że Msza Wieczerzy Pańskiej jest upamiętnieniem Ofiary Chrystusa i sakramentalnym wzorcem dla każdej celebracji Eucharystii.

Kolekta wskazuje Mszę świętą jako pamiątkę Najświętszej Wieczerzy, wiekuistą Ofiarę i Ucztę miłości. Podkreśla ona także dobrowolność aktu wydania się Jezusa.

Modlitwa nad darami oddaje istotę działań liturgicznych, podkreślając, iż pod osłoną znaków w Eucharystii dokonuje się dzieło odkupienia (męka, śmierć i Zmartwychwstanie). Każda Msza ma więc ten anamnetyczny charakter, każda czepie swój sens z polecenia Jezusa: „To czyńcie na moją pamiątkę”.

Modlitwa po Komunii prosi dla uczestników uczty o to, by zasłużyli na pełny udział w wiekuistej uczcie niebieskiej.

Prefacja (I Prefacja o Najświętszej Eucharystii) ukazuje Chrystusa jako Kapłana, który ustanowił podczas Ostatniej Wieczerzy obrzęd wiekuistej ofiary, każda zaś Msza święta jest sakramentalnym utrwaleniem jedynej ofiary Chrystusa. Przez spożywanie Ciała i Krwi Pańskiej stajemy się uczestnikami Jego dzieła, dostępujemy przebaczenia i wchodzimy w przymierze miłości z Bogiem w Jezusie Chrystusie.

W czasie odmawiania Modlitwy eucharystycznej zwraca się szczególną uwagę na modlitwy własne, dostosowane do tajemnicy tego dnia.

Również podczas opowiadania o ustanowieniu Eucharystii uderza nas jedno zdanie, które rozpoczyna to opowiadanie: „On to w dzień przed męką za zbawienie nasze i całego świata, to jest dzisiaj, …”. Te słowa zwracają nam uwagę na dwie prawdy:

- Jezus wydał się na mękę za zbawienie nasze i całego świata, więc aktem Jego zbawczej Ofiary objęci są nie tylko zgromadzeni w tym miejscu wierni, ale ludzie z całego świata;

- przysłówek „dzisiaj” podkreśla swoistą sakramentalną tożsamość między jednorazowym i niepowtarzalnym wydarzeniem męki i śmierci Jezusa oraz jego sakramentalnym upamiętniającym uobecnieniem.

5. Przeniesienie i adoracja Najświętszego Sakramentu

List okólny o sprawowaniu i przygotowaniu świąt paschalnych:

 „W celu przechowywania Najświętszego Sakramentu należy przygotować i urządzić kaplicę, tak aby sprzyjała medytacji. Jej wystrój winien być surowy i skromny, zgodnie z liturgią tych dni. Należy unikać wszelkich nadużyć i usunąć je. Jeśli tabernakulum znajduje się w kaplicy oddzielonej od głównej nawy, wypada w niej przygotować miejsce złożenia i adoracji Najświętszego Sakramentu” (nr 49).

Na koniec mszy, po Modlitwie po Komunii, Święte Postaci zostają procesjonalnie przeniesione przy śpiewie hymnu eucharystycznego „Sław języku tajemnicę” do miejsca odpowiednio przygotowanego (skromnego, surowego, najlepiej w bocznej kaplicy) i zostają złożone w tabernakulum (nigdy w monstrancji), ado­rowane i zachowane na Komunię w Wielki Piątek. Kościół w ten wieczór poświęcony wspomnieniu ustanowienia Eucharystii, adoracją pragnie podkreślić również i ten aspekt pochodzący i zależny od celebracji mszy: stałą obecność Chrystusa pod postaciami eucharystycznymi.

Należy też pouczyć wiernych o właściwym znaczeniu wielkoczwartkowego przechowywania Najświętszego Sakramentu. Ten uroczysty, ale surowy obrzęd, ma na celu przede wszystkim prze­chowanie Chleba eucharystycznego, aby udzielić go wiernym w czasie liturgii Wielkiego Piątku oraz jako Wiatyku dla chorych. Stanowi on zachętę dla wiernych do dłuższej adoracji w milczeniu cudownego Sakramentu, który ustanowiony został w tym dniu.

W odniesieniu jednak do miejsca przechowywania nie można używać określenia grób, a w jego urządzeniu nie powinno być niczego, co tworzyłoby wrażenie pogrzebu. Nie może więc tabernakulum mieć kształt grobu lub sarkofagu. Najświętszy Dlatego nie powinno się mówić o ciemnicy, lecz o ołtarzu wystawienia. Zwyczaj ten oznacza zamknięcie Chrystusa w więzieniu.

6. Obnażenie ołtarza:

            Obnażenie ołtarza ma symbolizować opuszczenie Chrystusa przez najbliższych i pozbawienie Go szat przed ukrzyżowaniem. Mszał rzymski nie podaje żadnych konkretnych szczegółów dotyczących jego przebiegu. Czyni się go więc w milczeniu.

Wielki Piątek

Dziś w liturgii nie uważa się Wielkiego Piątku za dzień płaczu i żałoby, ale za dzień przepełnionej miłością kontemplacji krwawej ofiary Jezusa, która jest źródłem naszego zbawienia. Kościół, dzisiaj, nie wyprawia pogrzebu, ale celebruje zwycięską śmierć Pana. Dlatego jest mowa o „błogosławionej” i „chwalebnej” męce. Smutek tego dnia ma łagodzić chrześcijańska nadzieja.

Zgodnie ze starożytną tradycją Kościół nie odprawia w tym dniu Eucharystii. Zasadniczym elementem liturgii wielkopiątkowej jest proklamowanie Słowa. Brak Eucharystii ma zwrócić uwagę wiernych, że w tym dniu Chrystus Pan, jako Najwyższy Kapłan Nowego Przymierza, złożył swojemu Ojcu Niebieskiemu najwyższą Ofiarę. To ma uświadomić wiernym wieź Mszy świętej z ofiarą, która dokonała się na Kalwarii.

Odnowiona liturgia Wielkiego Piątku zawiera prawie wszystkie elementy spotykane w historii liturgii tego dnia. Stanowi syntezę tego co najlepsze w nabożeństwie męki Chrystusa. Jest w niej obecne zarówno podkreślanie chwały Krzyża z pierwszych wieków, jak też realizm i współczucie Średniowiecza, które tworzą harmonijną całość.

Obrzęd składa się w Polsce z czterech części:

1. Liturgii słowa z trzema lekturami: proroka Izajasza, Listu do Hebrajczyków, Ewangelii wg św. Jana oraz Modlitwą powszechną.
2. Adoracji Krzyża.
3. Komunii. Ponieważ nie celebruje się Eucharystii.
4. Procesji do Grobu Pańskiego (w wielu krajach, w tym w Polsce)

1. Liturgia słowa

Pierwsza część dzisiejszej liturgii zachowuje najbardziej starożyt­ną formę celebracji Słowa. Kapłan, diakon i ministranci, w szatach koloru czerwonego (nie chodzi tu tylko o kolor męczeństwa, ale o królewską purpurę, wyraz dostojeństwa, godności) udają się do ołtarza i po oddaniu mu czci kapłan pada na twarz (pozostali klękają). Wszyscy zgromadzeni modlą się wtedy w ciszy. W Średniowieczu kapłan padał przed każdą Mszą świętą, dziś zachowało się tylko w tym dniu.

Po padnięciu na twarz, wszyscy zgromadzeni modlą się w ciszy, po czym następuje krótka modlitwa, bez „Módlmy się” i   przechodzi się od razu do lektur.

Bez obrzędów wstępnych wprowa­dza się od razu wszystkich w słuchanie słowa Bożego. Punktem ciężkości jest więc w tym dniu głoszone Słowo.

Pierwsze czytanie (Iz 52,13-15; 53,1-12) - jest to czwarta pieśń Sługi Pańskiego, najbogatsza w treść i naj­ważniejsza z punktu widzenia teologicznego: Chrystus oddający życie na krzyżu jest mężem boleści, cierpiącym Sługą Jahwe z Księgi proroka Izajasza, to ten, który  „Został przebity za nasze grzechy”.

Drugie czytanie (Hbr 4,14-16; 5,7-9) - „Chrystus nauczył się posłuszeństwa i stał się sprawcą zbawienia wiecznego dla wszystkich, którzy Go słuchają”. Po tym, jak prorok Izajasz przedstawił nam męża boleści, tekst Listu do Hebrajczyków uściśla, że Chrystus nie tylko ucieleśnia figu­rę „sługi Pańskiego”, ale jest także „arcykapłanem”, któremu należy się cała nasza wierność i zaufanie. Dzięki ofierze na Kalwarii i począwszy od tego momentu mamy „kapłana wielkiego, który jest nad domem Bożym" (Hbr 10,21). Chrystus jest więc kapłanem i ofiarą, ofiarnikiem i ofiarowanym, jest naszym orędownikiem przed Ojcem.

Ewangelia wg św. Jana ( rozdziały 18 i 19). Liturgia rezerwuje na Wielki Piątek czytanie opowiadania o męce Pańskiej według Jana, który głębiej niż inni ewangeliści widzi mękę Jezusa w świetle Zmartwychwstania. Jego wielkanocna wiara przemienia każdy szczegół ostatnich godzin ziemskiego życia Chrystusa.

Dla Jana krzyż Jezusa jest najwyższym objawieniem miłości Ojca. Sam krzyż jest barbarzyński, okrutny, jednak od czasu odkupienia przez Jezusa stał się czymś godnym uwielbienia, czymś w rodzaju tronu. Podniesienie na Krzyżu dla niego oznacza wywyższenie. Nie znaczy to, że cierpienia Jezusa są w ten sposób umniejszone.

Podkreśla on także dwie charakterystyczne cechy zachowania Jezusa w czasie męki: całkowitą wolność i doskonałą świadomość. Jezus dokonuje dzieła zbawienia nie jako ofiara pogodzona z losem, ale ma niezależną postawę kogoś, kto zna sens wydarzeń i przyjmuje je w wolności.

Po czytaniach z Pisma i homilii (nowy Mszał rzymski , nr 10) Liturgia słowa kończy się uroczystą Modlitwą wiernych w najważniejszych intencjach Kościoła i świata. Diakon stojąc na ambonie wypowiada wezwanie, przez chwilę wszyscy modlą się w ciszy, po czym kapłan z miejsca przewodniczenia lub stojąc przy ołtarzu odmawia modlitwę z rękami złożonymi (wierni stoją lub klęczą).

Modlitwa powszechna została nam w li­turgii Wielkiego Piątku przekazana w swej formie najbogatszej i naj­bardziej klasycznej (Orationes solemnes). Aktualny formularz pochodzi z V wieku, ale styl modlitw, które się nań składają, jest bez wątpienia starszy.

Nie należy poza tym pomijać teologii, jaka płynie z liturgicznego umieszczenia tych uroczystych modlitw po proklamacji Słowa Boże­go. Zgromadzenie, oświecone i zachęcone Słowem, otwiera się na mi­łość, prosząc:

1. 1. za święty Kościół:
2. 2. za papieża:
3. 3. za wszystkie stany Kościoła:
4. 4. za katechumenów:
5. 5. o jedność chrześcijan:
6. 6. za Żydów:
7. 7. za niewierzących w Chrystusa:
8. 8. za niewierzących w Boga:
9. 9. za rządzących państwami:
10. 10. za strapionych i cierpiących:

2. Adoracja krzyża

Po Modlitwie powszechnej odbywa się uroczysta adoracja Krzyża. W Wielki Piątek li­turgia jest skoncentrowana w całości na ofierze krwawej, a nie na rycie upamiętniającym. Z tego względu nie celebruje się Eu­charystii, lecz ukazanie i adorację Krzyża (krzyż powinien być jeden, dla wyrażenia prawdy tego znaku.).

Obrzęd ukazania i adoracji Krzyża rodzi się jako akt wynikający z odczytania Męki Pańskiej. Kościół podnosi w górę znak zwycięstwa Pana, konkretyzując jak­by w tym geście realizację Jego słów: „A Ja, gdy zostaną nad ziemię wywyższony, przyciągnę wszystkich do siebie”(J 12,32).

Akt, w którym Chrystus oddaje się Ojcu i ludziom na krzyżu, jest największym znakiem miłości: „Tak Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał” (J 3,16).

Adoracja Krzyża może się odbyć w dwojaki sposób:

W pierwszej formie, do ołtarza przynosi się Krzyż zasłonięty fioletową tkaniną (dwaj ministranci niosą przy nim zapalone świece). Kapłan, stojąc przed ołtarzem odsłania jego górną część i podnosząc go śpiewa wezwanie: Oto drzewo krzyża, na którym zawisło Zbawienie świata”. Zgromadzenie odpowiada: „Pójdźmy z pokłonem”. Po skończeniu śpiewu klękają na oba kolana i przez chwilę oddają w ciszy cześć Krzyżowi. W tym czasie kapłan trzyma wzniesiony Krzyż. To samo dzieje się, gdy kapłan odsłania najpierw ramię prawe, później lewe.

Kapłan zanosi następnie Krzyż (w towarzystwie 2 ministrantów ze świecami) na miejsce między prezbiterium a nawą (lub w inne odpowiednie miejsce). Krzyż przekazuje ministrantom, którzy go podtrzymują. Świece stawia się po obu stronach Krzyża. Wtedy rozpoczyna się adoracja.

W drugiej formie kapłan, diakon lub posługujący udaje się z ministrantami do drzwi kościoła. Bierze tam Krzyż, który nie jest zasłonięty, a ministranci biorą zapalone świece. Stamtąd rozpoczyna się procesja z Krzyżem przez kościół. Wspomniane wyżej wezwania kapłan śpiewa trzykrotnie: w pobliżu wejścia, pośrodku kościoła i przy wejściu do prezbiterium. Krzyż umieszcza się tak samo, jak w formie pierwszej.

Na koniec adoracji stawia się krzyż wysoko na ołtarzu, który jest symbolem ofiary i kapłaństwa Chrystusa. Zgromadzenie kontemplu­je swojego Pana. Nie można w tym momencie zapominać słów proroka, zacytowa­nych przez Jana w jego opisie Męki: „Będą patrzeć na Tego, którego przebili” (J 19,37).

 

3. Komunia Święta

Na obrzędy Komunii ołtarz nakrywa się obrusem i umieszcza na nim korporał i mszał. Diakon lub kapłan przynosi Najświętszy Sakrament z miejsca przechowywania na ołtarz, w towarzystwie dwóch akolitów ze świecami.

Na czym polega znaczenie tej Komunii świętej? Mówi o tym św. Paweł, we fragmencie 1 Kor 11, 15-16: „Ilekroć bowiem spożywacie ten Chleb albo pijecie kielich, śmierć Pana głosicie, aż przyjdzie”. Eucharystia jest więc głoszeniem śmierci Chrystusa. Jest jednak równocześnie udziałem w Jego śmierci. To Komunia, czyli zjednoczenie z Ciałem i Krwią Chrystusa. Przyjęcie Jego Ciała to włączenie się w Jego gotowość całkowitego oddania się Ojcu, to udział w Jego ofierze miłości.

4. Procesja do Grobu Pańskiego.

Po liturgii wielkopiątkowej, zgodnie z wielowiekową tradycją,  procesjonalnie zanosi się Najświętszy Sakrament do Grobu Pańskiego i wystawia do adoracji. W kaplicy Grobu powinien być ołtarz (choćby przenośny) i tabernakulum na puszki z Komunią św.

Kapłan, po odmówieniu modlitwy końcowej wystawia na ołtarzu Najświętszy Sakrament i odmawia modlitwę, po której wszyscy adorują Chrystusa w milczeniu.  Po okadzeniu przenosi się procesyjnie Chrystusa eucharystycznego do przygotowanego wcześniej grobu Chrystusa. W tym czasie śpiewa się pieśń o męce Pańskiej.

Monstrancję okrytą białym, przezroczystym  welonem umieszcza się na specjalnie przygotowanym tronie, w Bożym Grobie. Wszystkie elementy dekoracyjne i światła powinny kierować uwagę na Najświętszy Sakrament. Ten zwyczaj jest pielęgnowany przede wszystkim w Polsce. Adoracja Najświętszego Sakramentu trwa do Wigilii Paschalnej.

5. Post Paschalny.

Jako zewnętrzny znak wewnętrznego współudziału w ofierze Chry­stusa i jako znak, że „przyszedł czas, kiedy zabrano pana mło­dego” Wielki Piątek jest dniem postu.

Tradycja postu paschalnego jest bardzo starożytna, a rozumiana była jako post spowodowany nieobecnością oblubieńca. Kościół modli się i pości oczekując Pana.

Post ten nazywany jest „paschalnym”, ponieważ daje nam przeżyć przejście z męki do radości Zmartwychwstania.

Post i celebracja męki i śmierci Pańskiej łączą się i przez się wyma­gają także postu eucharystycznego. W najstarszej tradycji Kościoła w dni postu nigdy nie sprawowano Eucharystii. W niedzielę natomiast, dzień Paschy i celebracji jej pamiątki - Eucharystii - nie pości się ani nie przyklęka.

Wielka Sobota

W starożytności dzień ten był przeznaczony na ostatnie obrzędy nad katechumenami. Również i dzisiaj, tam gdzie chrzci się dorosłych, należy przestrzegać wskazówek Obrzędów Chrześcijańskiego Wtajemnicze­nia Dorosłych, które zalecają, aby całe wtajemniczenie jasno objawiło swój paschalny charakter. Samą Wigilię Paschalną należy uznać za czas najodpowied­niejszy na udzielenie sakramentów wtajemniczenia.

Wielka Sobota nie ma swojego nabożeństwa (liturgie wschodu posiadają swoje nabożeństwo pogrzebu), dlatego główny ołtarz pozostaje obnażony, wszystkie światła są zgaszone. Tabernakulum jest puste i otwarte. Nasza skrucha nad tym, jaką ceną zostało nabyte nasze zbawienie wyraża się po prostu w ogołoceniu i milczeniu.

W tym dniu Kościół nie może zapomnieć, że Wielki Piątek i Wielka Sobota stanowiły najpoważniejszy kryzys wiary i nadziei Apostołów. Judasz zdradził i sprzedał Mistrza; Piotr zaparł się Go; wszyscy uczniowie opuścili Go i uciekli. W obliczu krzyża nastąpiło załamanie wiary i nadziei. Nadzieja biegnie (choć nie ma tego w liturgii) w kierunku Matki Bożej, która w tym czasie jako jedyna zachowała nadzieję.

W Polsce w godzinach rannych błogosławi się pokarmy na stół wielkanocny. Lud przynosi pokarm w koszyczkach. W innych krajach jak np. w Italii kapłani sami chodzą po domach i święcą, otrzymując w zamian ofiary. W Polsce też było tak dawniej, lecz zniesiono to w XVIII wieku z powodu nadużyć (księża zamiast być w kościele, modlić się i słuchać spowiedzi, więcej czasu spędzali w domach ludzi).

Przed rozpoczęciem Wigilii Paschalnej należy zakończyć adorację przy Bożym Grobie. Kapłan lub diakon ubrany w komżę i stułę wyjmuje Hostię z monstrancji i chowa ją do tabernakulum Grobu Pańskiego. Na figurę Chrystusa leżącego w Grobie kładzie się białą zasłonę, a ustawia figurę Chrystusa Zmartwychwstałego. Po schowaniu Najświętszego Sakramentu wygasza się światła w kościele, z wyjątkiem wiecznej lampki albo dwóch świec. Pod koniec Wigilii Paschalnej znowu zapala się światło w Bożym Grobie, jeżeli wznawia się adorację.

Wigilia Paschalna

Wigilia Paschalna to centrum Wielkiego Tygodnia. W tym najważniejszym momencie obchodzimy tajemnicę odkupienia ludzkości. Ogólne normy roku liturgicznego stwierdzają że: „Wigilię paschalną obchodzoną w świętą noc Zmartwychwstania Pańskiego uważa się za „mat­kę wszystkich świętych wigilii”.

Prawdziwym powodem nocnego charakteru tych obchodów jest zasadniczo rzeczywistość paschalna, którą mają one wyrażać, tj. rzeczywistość „przejścia”. Przejście z ciemności do światła, z nocy do dnia, czy lepiej jeszcze światło zwyciężające ciemność, dzień zwyciężający noc, wyrażają na płaszczyźnie symbolicznej, lepiej niż jakakolwiek koncepcja, najgłębsze misterium Paschy: przejście Izraela z niewoli do wolności, przejście Chrystusa ze śmierci do chwalebnego życia, przejście wierzących w Chrystusa z grzechu do życia Bożego. Tę Bożą rzeczywistość w sposób poetycki wyśpiewuje się w „Orędziu Wielkanocnym”.

Niewiele obchodów liturgicznych ma tak bogatą treść i symbolizm jak Wigilia Paschalna. Jest sercem całego roku liturgicznego, z którego promieniuje każda inna celebracja - jej bowiem punktem kulminacyjnym jest uobecnienie paschalnej ofiary Chrystusa. Tej świętej nocy Kościół sprawuje w najpełniejszy sakramentalnie sposób dzieło odkupienia i doskonałego uwielbienia Boga.

Obchody Wigilii odbywają się w całości w atmosferze radości i ma­ją rytm postępujący i wznoszący, który znajduje ujście w liturgii eucharystycznej:

1. Liturgia świa­tła u bram kościoła;
2. Liturgia słowa;
3. Liturgia chrzcielna;
4. Liturgia eucharystyczna.

Obrzędy Wigilii, choć podzielone na poszczególne części, stanowią całość skupioną wokół proklamacji Słowa Bożego oraz sprawowania paschalnych sakramentów chrztu i Eucharystii. Wszystkie obrzędy zmierzają do Eucharystii jako momentu kulmina­cyjnego. Poprzez „znaki” sakramentalne światła, wody, chleba i wina, które ostały objaśnione i zyskały skuteczność dzięki Słowu Bożemu, nabiera znaczenia i uobecnia się rzeczywistość Paschy Pana, abyśmy sobie ją przyswoili i wyrazili ją naszym życiem.

Liturgia Światła,

czyli celebracja Chrystusa, Światłości Świata.

 Pierwsza część Wigilii celebruje światło poprzez poświęcenie ognia, zapalenie paschału, procesja ze światłem, zapalanie światła w kościele od paschału i śpiew Orędzia Wielkanocnego. Chrystus, w swoim zmartwychwstaniu jest Światłością Świata. Również my, którzy bierzemy udział w Jego misterium poprzez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego jesteśmy światłem w Panu (por. Ef 5, 8).

Obrzęd światła nawiązuje do rodzinnego zwyczaju zapalania lampy wraz z zapadnięciem zmroku, co dawało poczucie radości i bezpieczeństwa. Światło tej Wigilii ma budzić w chrześcijanach tęsknotę za światłem wiekuistym w niebie. Również dziś obrzęd poświęcenia ognia powinien stworzyć nastrój radości, która towarzyszyć będzie całej celebracji.

Kolejny element Wigilii to błogosławienie ognia. Sens błogosławieństwa ognia wyraża się w pragnieniu, by ogień ziemski zapalał do tęsknoty za nieprzemijającym światłem, niekończącą się światłością. To ogień paschalny inaugurujący nowe stworzenie. Jest to ogień Zmartwychwstałego, symbolizujący dar jego własnej energii, ciepła. Ten ogień tworzy święto.

Następnie kapłan kreśli na paschale znak krzyża (oznacza zbawczą śmierć Chrystusa na krzyżu) i dwie litery alfabetu greckiego (pierwszej i ostatniej) alfa i omega (do Chrystusa należą czasy i wieczność, On jest początkiem i celem wszystkiego).

W paschale umieszcza się także 5 symbolicznych gwoździ (symbol zbawczych ran Chrystusa, które zachował w swym zmartwychwstałym ciele), a nie używanych czasami kulek z wosku (tak mówi Mszał dla diecezji polskich).

Następnie kapłan zapala paschał płomieniem wziętym z nowego ognia, mówiąc: „Niech światło Chrystusa chwalebnie zmartwychwstałego rozproszy ciemności naszych serc i umysłów”. Coroczny obchód świąt paschalnych ma nam pomóc w zmaganiu się światła z ciemnością w naszych sercach i umysłach.

Po zapaleniu paschału diakon (lub celebrans) niesie go w kie­runku ołtarza, za nim postępuje w procesji lud. W świątyni panuje ciemność. Świeci się jedynie światło paschału. Od tego światła zapala się świece celebransa, duchowieństwa, ministran­tów i ludu.

Podczas tej procesji trzykrotnie śpiewa się: „Światło Chrystusa” - „Bogu niech będą dzięki”. Po drugim wezwaniu wierni zapalają od paschału swoje świece, a po trzeciej aklamacji zapala się wszystkie światła w kościele.

Ta procesja ma sens paschalny i eschatologiczny (to jest właściwa procesja rezurekcyjna). Jeste­śmy nowym ludem Bożym, narodzonym z Paschy: jako pielgrzymi idziemy za Chrystusem Zmartwychwstałym, naszą głową i światłem świata, poprzez pustynię obecnego życia zdążamy ku ojczyźnie nie­bieskiej.

Procesja ta przypomina o słowach Chrystusa: „Ja jestem światłością świata. Kto idzie za ną, nie będzie błądził w ciemnościach, lecz będzie miał światłość życia” (J 8, 12)

Paschał umieszcza się w prezbiterium, tak że góruje on nad zgro­madzeniem. Następnie diakon proklamuje uroczyście Exsultet (Orędzie paschalne), w radości płynącej ze świa­tła Chrystusa zmartwychwstałego, święto paschalne.

Exsultet to dziękczynno-uwielbiająca modlitwa za zmartwychwstanie Chrystusa i Jego zbawienie przez wydarzenia paschalne, które zawarte są w symbolu wielkanocnego światła. Nie chodzi więc o tę materialną świecę, lecz o oddanie się Bogu uczestników liturgii, by stali się świadkami zmartwychwstania.

Od strony literackiej Exsultet jest hymnem, pieśnią podniosłą. Zazwyczaj dostrzegało się w nim układ prefacyjny, który jest bardzo widoczny (część wstępna, embolizm prefacyjny, zakończenie). Tak też dzielono go w rozważaniach. Dziś „Orędzie Paschalne” porównuje się także do Modlitwy Eucharystycznej, zwracając uwagę na dziękczynienie i liczne motywy anamnetyczne i epikletyczne.

Liturgia Słowa:

Po Liturgii światła i Orędziu Paschalnym, przed uczestnikami roztacza się cała historia zbawienia, wielki Boży plan odkupienia ludzkości. Jest to opowieść o miłości Boga do świata. Kościół rozważa cuda, ja­kie Pan od początku czynił dla swojego ludu, proklamując je w Słowie. Jest to święta noc, w której w Chrystusie umarłym i zmartwych­wstałym wypełniają się wielkie dzieła Boże zapowiedziane i przygotowane w wydarzeniach Starego Testamentu. Postacie Abrahama, czy Izaaka ukazane są jako figury wskazujące na Chrystusa. Symbol światła paschału ustępuje miejsca rzeczywistości Chrystusa, światłości świata, obecnego w swoim Słowie.

W tej Wigilii proponuje się dziewięć lektur: siedem ze S.T. i dwie z N.T. (list św. Pawła do Rzymian i Ewangelia). Ze S. T. są to:

1. 1. Rdz 1, 1 – 2, 2 ( możliwa wersja krótsza): stworzenie świata i człowieka. Bóg przeszedł w swojej potędze i powołał świat z nicości do bytu. Jeszcze większym Jego dziełem było odkupienie tego świata;
2. 2. Rdz 22, 1-18 (możliwa wersja krótsza) – Abraham przygotowuje się do złożenia ofiary ze swojego jedynego syna Izaaka. Izaak jest figurą Chrystusa. Izaak nie umarł, bo w jego miejsce Bóg przewidział baranka. Tym Barankiem Paschalnym jest zmartwychwstały Chrystus. My nie musimy umierać, bo Chrystus złożył za nas swoją ofiarę;
3. 3. Wj 14 15 – 15, 1 – przejście Izraela przez Morze Czerwone. Bóg otwiera drogę i wyprowadza naród z niewoli. Przez śmierć prowadzi ich do życia. To wyzwolenie pokazane jest tutaj jako zwycięstwo (Chrystus też zwycięża śmierć). Ludzi skazanych na niewolę Bóg czyni ludem świętym, z którym zawiera Przymierze. Dziś nowym ludem Boga jest Kościół, który zrodził się w Misterium Paschalnym;

Następne 4 czytania wyjęte są z ksiąg prorockich i wszystkie je łączy temat przymierza.

4. 4. Iz 54, 4a. 5-14 – trwałość Przymierza, wierność i miłość Boga. Przymierze to nie jest tylko akt prawny, ale kojarzy się ze związkiem małżeńskim. Jest to układ oparty na miłości, wierności, zaufaniu. Mimo niewierności ludu Bóg nie unieważnił przymierza;
5. 5. Iz 55, 1-11 – Znów temat przymierza, ale tu akcent położony jest na naszej odpowiedzi na miłość Boga, Bóg obiecuje nowe i wieczne przymierze, ale Lud Boży musi być wierny warunkom Przymierza, mamy odpowiadać Bogu miłością i wiernością;
6. 6. Ba 3, 9-15. 32 – 4, 4 – Prorok Baruch zwraca się do Izraela w imieniu Boga z natarczywym wezwaniem do nawrócenia, do powrotu do źródła mądrości, mądrością jest księga przykazań Boga. Prorok roztacza przed nami pociągającą wizję życia zgodnego z prawem Boga;
7. 7. Ez 36, 16-17a. 18-28 – czytanie zawiera obietnicę Boga daną niewiernemu ludowi, że zbierze lud spośród narodów i zgromadzi we własnym kraju, pokropi go czystą wodą i da mu nowe serce. Zbawienie ukazane jest jako dzieło odbudowy i zjednoczenia. W nowym przymierzu nastąpi więź, która jest mocniejsza niż więzy krwi.

Jeden z aspektów tej liturgii słowa zasługuje na szczególną uwagę: sposób, w jaki Kościół czyta Słowo Boże. Tradycja liturgiczna mówi nam, że Pismo Święte należy czytać rozważając je i modląc się. Należy stworzyć prawdziwy dialog z Bogiem. Z te­go względu bardzo istotne są chwile milczenia po czytaniu, aklama­cje, śpiew refrenów i psalmów responsoryjnych. Modlitwę zgromadzenia zbiera zawsze i przedstawia Bogu w mo­dlitwie końcowej po każdym czytaniu celebrans. Mamy więc schemat: czytanie – śpiew responsoryjny – modlitwa (kolekta).

Po ostatnim czytaniu ze S.T. i prze­widzianej przez Mszał modlitwie celebrans intonuje hymn Chwała na wysokości Bogu. Ten hymn brzmi szczególnie radośnie tej nocy. W czasie śpiewu biją wszystkie dzwony, grają organy, ogłaszając radość zmartwychwstania. Ten hymn zespala w jedno dwa zbawcze misteria: Wcielenie Syna Bożego i Jego Zmartwychwstanie.

Po Chwała na wysokości Bogu następuje kolekta, która wprowadza nas w misteryjny wymiar celebracji („Boże, Ty sprawiasz, że ta najświętsza noc jaśnieje blaskiem Zmartwychwstania Pańskiego, wzbudź w swoim Kościele ducha dziecięctwa, którego otrzymaliśmy na chrzcie świętym, abyśmy, odnowieni na duchu i ciele, służyli Tobie z całkowitym oddaniem”). Ta noc jaśnieje blaskiem Zmartwychwstania Pańskiego. Znika więc czasowa odległość między nami, a tamtą nocą. Łaska o którą w niej prosimy, to duch dziecięctwa i odnowienia, gdyż tak odnowieni będziemy zdolni do służby Bogu z należnym oddaniem.

Następuje po tym ósme czytanie z Listu św. Pawła do Rzymian (Rz 6, 3-11). Zmartwychwstały Chrystus poprzez sakrament chrztu daje ludziom możność udziału w Misterium Paschalnym. Zmartwychwstanie Pana dokonuje się także w sercach ludzi, którzy uwierzyli i przyjęli chrzest. Chrzest jest początkiem, ale musimy pozostawić za sobą stary sposób życia. Nasze życie musi być zgodne z godnością naszego powołania.

Następnie wszyscy wstają a kapłan intonuje uroczyste Alleluja, które wszyscy powtarzają. Jest to aklamacja wyróżniająca okres wielkanocny. Po jej nieobecności w Okresie Wielkiego Postu ono wraca, przy śpiewie dziękczynnego Psalmu 118 (117).

Punktem kulminacyjnym Liturgii słowa jest lektura Ewangelii o Zmartwychwstaniu w cyklu trzyletnim: rok A - Mateusza; rok B - Marka; rok C - Łukasza. Ewangelia Zmartwychwstaniu jest przesłaniem dla nas tu i teraz. Jest nam znana, ale zawsze wzywa nas do przemyśleń nad naszą wiarą. Zmartwychwstanie to nie tylko fakt z historii zbawienia, ale rzeczywistość, która powinna mieć wpływ na nasze życie. Po Ewangelii powinna być wygłoszona krótka homilia, która będzie jeszcze jedną proklamacją radości paschalnej.

Liturgia Chrzcielna:

celebracja Chrystusa, Źródła Wody Żywej.

Misterium Paschalne stwarza więc najbardziej odpowiednie ramy do sprawowania chrztu świętego, stąd liturgia chrzcielna.

Obrzęd sprawowany jest według następującej kolejności:

• śpiew Litanii do Wszystkich Świę­tych;
• modlitwa na błogosławieństwo wody chrzcielnej lub, gdy nie ma chrzcielnicy, wody do polania;
• udzielenie chrztu (jeśli są kandydaci do chrztu);
• odnowienie przez wszystkich przyrzeczeń chrzcielnych
• pokropienie wszystkich wodą święconą.

Uwaga zgromadzenia przenosi się w tej części Wigilii na źródło chrzcielne. Jest ono jednocześnie grobem grze­chu i łonem matczynym, z którego rodzi się życie: w tej samej chwili katechumeni przechodzą przez śmierć i zostają zrodzeni, a woda zbawienna staje się dla nich równocześnie grobem i rodzicielką.

Znakiem zwracającym uwagę jest woda. Jej związek z życiem jest oczywisty, także z życiem duchowym (chrzest).

Kapłan podchodzi wraz z usługującymi do chrzcielnicy, która ma znajdować się w zasięgu wzroku wszystkich wiernych. Gdy jest to niemożliwe w prezbiterium stawia się wodę do pobłogosławienia.

Kapłan wypowiada słowa wprowadzenia, po czym kantorzy rozpoczynają śpiew Litanii do wszystkich świętych (wersję krótszą). Litania ta przypomina prawdę, że przez chrzest człowiek zostaje włączony we wspólnotę ze wszystkimi świętymi. W ważnych momentach Kościół wzywa wstawiennictwa świętych. Także i teraz. To jakby Pascha Pana, ukazana w ludziach wszystkich krajów i wieków, w których życiu Chrystus odniósł zwycięstwo. Kościół pielgrzymujący łączy się z Kościołem w niebie.

Pod koniec modlitwy kapłan zanurza paschał w święconej wodzie (raz lub trzy razy) i prosi Boga, aby przez Swojego Syna zesłał na tę wodę moc Ducha Świętego.

Zanurzenie to ukazuje również chrzest jako sakrament współumierania i współzmartwychwstania z Chrystusem.

Następnie całe zgromadzenie odnawia przyrzeczenia chrzcielne, trzymając w rękach zapalone świece. Ten rytuał odnowienia przyrzeczeń ma na nowo scalić zgromadzoną wspólnotę. Przyrzeczenia chrzcielne zostają zatem odnowione w kontekście Eucharystii dla skutecznego w niej uczestniczenia.

Potem kapłan kropi wodą święconą wiernych (co ponownie przypomina wiernym przyjęty przez nich chrzest), którzy śpiewają pieśń o tematyce chrztu św. (opuszcza się wyznanie wiary)  i odmawia Modlitwę powszechną.

Liturgia Eucharystyczna:

W tym momencie Wigilii odprawia się Eucharystię. Ona dopełnia w nas dzieło Boże rozpoczęte na chrzcie świętym. Kościół wraz ze swoimi nowymi członkami  odrodzonymi w chrzcie zostaje zaproszony do stołu, który Pan przygotował Kościołowi, jako upamiętnienie śmierci i zmartwychwstania, w oczekiwaniu na Jego przyjście. Z tej Eucharystii rodzi się cała liturgia Kościoła, który każdej niedzieli i każdego dnia uobecnia śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa.

 Przygotowuje się ołtarz z darami chleba i wina. Znajdujemy się w centrum Wigilii Paschalnej. Wszystko to, czego dokonuje Kościół podczas całego roku liturgicznego zmierza ku tej paschalnej Eucharystii i od niej wychodzi.

Eucharystia zaczyna się od przygotowania darów.

Teksty prefacji i modlitw nad darami oraz po komunii ukazują nam zasadniczą treść znaczenia tej Eucharystii: „Chrystus jest prawdzi­wym Barankiem, który zgładził grzechy świata. On przez swoją śmierć zniweczył śmierć naszą i zmartwychwstając przywrócił nam życie” (prefacja); „Panie spraw, aby Ofiara, która wzięła początek w misterium paschalnym, stała się dla nas lekarstwem na wieczność” (Modlitwa nad darami), a wylanie Ducha Świętego, owocu Paschy, niech „zjednoczy wszystkich posilonych wielkanocnym sakramentem” (Modlitwa po komunii).

Procesja Rezurekcyjna.

W Polsce po obrzędach Wigilii Paschalnej lub w Niedzielę Zmartwychwstania rano przed pierwszą Mszą może odbywać się procesja rezurekcyjna. Liturgia paschalna kończy się więc uroczystym ogłoszeniem zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego przez procesję rezurekcyjną, w której niesie się krzyż przyozdobiony purpurową stułą (krzyż zwycięski) oraz figurę Zmartwychwstałego. Trzykrotne okrążanie kościoła podkreśla jej rangę, gdyż co jest złożone z trzech jest doskonałe (dziś jest też dopuszczalne tylko jedno okrążenie).

W odnowionej liturgii procesją rezurekcyjną jest pochód od ogniska do ołtarza z zapalonym paschałem i świecami. Mimo tego jest jeszcze miejsce na tradycyjną procesję rezurekcyjną, która przypomina światu o tajemnicy Zmartwychwstania. Porządek jest zamieszczony w Mszale z 1986 roku.

Jeśli procesja odbywa się bezpośrednio po Wigilii, celebrans wraz z asystą udają się do Bożego Grobu, gdzie wystawia się Najświętszy Sakrament w monstrancji, obwieszcza wiernym zmartwychwstanie Chrystusa, poucza ich o sensie procesji oraz intonuje pieśń wielkanocną na jej rozpoczęcie.

Jeżeli procesja odbywa się rano, można po Wigilii Paschalnej znowu wystawić Najświętszy Sakrament w monstrancji (ale już nie przykrytej białym welonem), by był adorowany lub uczynić to dopiero rano. Ranna procesja jest bardziej rozbudowana i zastępuje część wstępną Mszy świętej (zaczyna się od „Chwała na wysokości…”).

Liturgia Niedzieli Wielkanocnej

Niedziela Zmartwychwstania jest trzecim dniem Triduum Paschalnego i równocześnie pierwszym dniem Pięćdziesiątnicy Paschalnej.

Po celebracji misterium Zmartwychwstania Chrystusa w Wigilii Paschalnej Niedziela Wielkanocna staje się kontemplacją Chrystusa Zmartwychwstałego. Liturgia dnia Paschy celebruje wydarzenie paschalne jako „dzień Chrystusa Pana”.

Kościół gromadzi się po raz drugi , by odprawić Eucharystię w pełnym świetle dnia. Biały kolor szat liturgicznych symbolizuje radość.

Czytania

Czytania biblijne zawierają apostolski kerygmat paschalny i we­zwanie do prowadzenia nowego życia w Chrystusie zmartwychwsta­łym. Akcentują one sakramentalną wartość obchodów Paschy, które, o ile w nich uczestniczymy, sprawiają, że zaczynamy żyć nowym ży­ciem.

Teksty biblijne liturgii paschalnej ukazują zasadnicze jądro wiary: Chrystusa, który umarł i zmartwychwstał.

I czytanie wzięte jest z Dziejów Apostolskich (Dz 24, 13-35). Przytacza ono słowa św. Piotra o zmartwychwstaniu Pana. On jest fundamentem przepowiadania apostolskiego. On, naoczny świadek zmartwychwstania, jest jego najbardziej autorytarnym głosicielem. To nie tylko jest przypominanie przez niego przeżytych wydarzeń, lecz ich wyznawanie i proklamowanie.

Czytanie to zawiera też uniwersalne przesłanie Chrystusa: „Każdy, kto w Niego wierzy, w Jego imię otrzymuje odpuszczenie grzechów”. Dzięki wierze wszyscy mają dostęp do zbawiennych owoców Jego śmierci i Zmartwychwstania.

Drugie czytanie jest fragmentem Listu św. Pawła do Kolosan (Kol 3, 1-4). Pada w nim zachęta do szukania „tego co w górze, gdzie przebywa Chrystus zasiadając po prawicy Boga” (Kol 3, 1). Wciąż jesteśmy pielgrzymami na ziemi. Nie znaczy to jednak lekceważenia ludzkich spraw, lecz takie w nim zaangażowanie, by nie być zniewolonym przez świat. Trzeba pamiętać co jest naszym ostatecznym celem. Przedmiotem naszej nadziei jest zmartwychwstanie naszych ciał i osiągnięcie chwały z Chrystusem.

Jako drugie czytanie możemy też wybrać czytanie  Pierwszego Listu św. Pawła do Koryntian (1 Kor 5, 6-8). Apostoł Narodów wzywa w nim do życia w czystości i prawdzie, ponieważ Chrystus – Nasza Pascha – został złożony w ofierze.

Sekwencja podsumowuje tajemnicę zbawienia podejmując temat zwycięskiej walki. Jest pośpiesznym dialogiem między nami a Marią Magdaleną. Ona opowiada nam co widziała, a my, uczniowie Chrystusa wyznajemy naszą wiarę śpiewając: „Wiemy, żeś zmartwychwstał, że ten cud prawdziwy…”

Ewangelia (J 20, 1-9) Ponownie spotykamy w niej także Marię Magdalenę, która pierwsza, wczesnym rankiem przybyła do grobu. Ze strachem i zdumieniem odkrywa, że grób jest pusty. Zawiadamia o tym Piotra i Jana, którzy pobiegli do grobu. Jan przybiegł pierwszy, lecz pozwolił Piotrowi najpierw zejść o grobu. Gdy zeszedł także on, „ujrzał i uwierzył”. To szczytowy moment dzisiejszej ewangelii. To świadectwo jest fundamentem naszej wiary.

W Kolekcie Mszy prosimy o odnowę moralną właściwą dla Misterium Paschalnego: „abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego, zostali odnowieni przez Ducha Świętego i mogli zmartwychwstać do nowego życia w światłości”.

W Modlitwie nad darami pełni radości przypominamy sobie, że ofiara Chrystusa nieustannie odradza Kościół i go karmi: „Wszechmogący Boże, pełni Wielkanocnej radości składamy Tobie Ofiarę, przez którą Kościół odradza się do nowego życia i nieustannie się karmi”.

Głównym motywem Prefacji jest dziękczynienie Chrystusowi, który przyjmując za nas śmierć i zmartwychwstając otwiera człowiekowi przyszłe życie darem z własnego życia. Jezus jest nowym człowiekiem, ponieważ jest prawdziwym człowiekiem, którego Bóg zamierzył i zechciał, człowiekiem doskonale wiernym ludzkiemu powołaniu. Chrystus jako jedyny wypełnił w sobie prawdziwe powołanie człowieka, ponieważ był Człowiekiem-Bogiem.

W Modlitwie po Komunii zawarte są nasze nadzieje i prośby: „Boże, Ty przez wielkanocne sakramenty udzieliłeś Twojemu Kościołowi nowego życia, otaczaj go nieustannie swoją opieką i doprowadź do chwały zmartwychwstania”.