Wstęp

Chrzest jest najbardziej wieloaspektowym sakramentem, gdyż Bóg niejako zakłada w nim fundamenty dla całego życia chrześcijańskiego, które jednocześnie jest początkiem życia eschatycznego. Z jednej bowiem strony na podstawie przynależności do Chrystusa, daje życie wieczne, a z drugiej strony dopuszcza pewne ograniczenie w tym doświadczeniu, gdyż nie może zapewnić uczestnictwa w życiu Boga w takim choćby stopniu, jak ma to miejsce w Eucharystii. Przez to napięcie Kościół jeszcze intensywniej pragnie ostatecznej realizacji, czyli objawienia się pełni i już poprzez liturgię chrzcielną daje zapowiedź pełni człowieczeństwa w Chrystusie, do którego konsekwentnie prowadzi dynamika sakramentów chrześcijańskiej inicjacji, a pozostałe sakramenty spełniają wobec tej nowej już nadprzyrodzonej osobowości rozmaite funkcje, podtrzymując ją w kondycji eschatycznej.

Dialog wstępny z rodzicami, jako wskazanie celu

Sakrament chrztu rozpoczyna się dialogiem kapłana z rodzicami. Przeważnie dokonuje się to w drzwiach świątyni lub przed ołtarzem. Ksiądz pyta rodziców dziecka o imię, a następnie pyta: O co prosicie Kościół Boży. Rodzice odpowiadają, o chrzest. I ktoś się może dziwić, po co ten dialog, przecież wiadomo, że skoro przyszli z dzieckiem, to chcą je ochrzcić. Jednak głębia tego pytania wskazuje na coś innego. Dlatego, że za odpowiedzią „o chrzest” ukrywa się stwierdzenie „o życie wieczne”, do którego chrzest prowadzi.

Znak Krzyża

Prośba o chrzest prowadzi nas do życia wiecznego, wskazuje na cel naszej wędrówki. Już na początku życia dziecka, zostaje ukazany koniec jego ziemskiego życia. Potwierdzeniem tego jest znak krzyża, który na czole dziecka zrobi ksiądz, a zaraz za nim, rodzice i chrzęstni. Ten znak ma wielkie znaczenie, gdyż każdy ochrzczony jest zaproszony do wejścia w Królestwo Niebieskie. Ten znak krzyża pełni rolę klucza, który otwiera bramy życia wiecznego.

Znak Krzyża – typologia biblijna

Naznaczanie znakiem krzyża nie wzięło się znikąd. Jeśli otworzymy Pismo święte, to zobaczymy, że są tam pewne wydarzenia, które mówią o naznaczaniu różnych ludzi.

I tak możemy zajrzeć już do księgi Rodzaju, gdy zobaczmy, że Bóg naznacza Kaina znamieniem, aby nikt go nie zabił:

Ale Pan mu powiedział: "O, nie! Ktokolwiek by zabił Kaina, siedmiokrotną pomstę poniesie!" Dał też Pan znamię Kainowi, aby go nie zabił, ktokolwiek go spotka. Rdz4,15.

Kolejne wydarzenie znajdziemy w księdze Ezechiela, gdzie mężowie naznaczeni znakiem TAW zostaną ocaleni – jest to zapowiedź zbawienia:

Pan rzekł do niego: "Przejdź przez środek miasta, przez środek Jerozolimy i nakreśl ten znak TAW na czołach mężów, którzy wzdychają i biadają nad wszystkimi obrzydliwościami w niej popełnianymi". […] I po paru wersach Nie dotykajcie jednak żadnego męża, na którym będzie ów znak.

Najciekawszy opis znajdziemy jednak w Apokalipsie świętego Jana, gdzie słyszmy o zbawionych, opieczętowanych pieczęcią Baranka:

"Nie wyrządzajcie szkody ziemi ni morzu, ni drzewom, aż opieczętujemy na czołach sługi Boga naszego". Ap7,3 oraz w innym miejscu: I powiedziano jej, by nie czyniła szkody trawie na ziemi ani żadnej zieleni, ani żadnemu drzewu, lecz tylko ludziom, którzy nie mają pieczęci Boga na czołach. Ap 9,4

Naznaczeni pieczęcią Baranka z Apokalipsy, to wszyscy zbawieni, bo apokaliptyczny Baranek to Chrystus. Zobaczmy, że właśnie ten opis bardzo mocno koresponduje ze znakiem krzyża czynionym na czole w czasie chrztu.

W liście do Efezjan słyszymy o naznaczonych Duchem Świętym:

W Nim także i wy usłyszawszy słowo prawdy, Dobrą Nowinę waszego zbawienia, w Nim również uwierzyliście i zostaliście naznaczeni pieczęcią Ducha Świętego, który był obiecany Ef1,13. Składnia gramatyczna wskazuje na to, że skutki tego naznaczenia ciągle trwają, że wciąż otwieramy się na przynależność do Boga, przyjmując godność dziecka Bożego, przyjmując Synostwo – bo i o tym słyszymy w Piśmie świętym, a to wszystko prowadzi nas do Królestwa Bożego.

Znak Krzyża – znak nowego stanu

Święty Cyryl Aleksandryjki nazywa naznaczenie krzyżem pieczęcią, a nawet pieczęcią królewską, gdyż człowiek w tym momencie należy do Chrystusa, należy do Królestwa Niebieskiego. Przynależność do Chrystusa wprowadza nas także do przynależności do Kościoła:

Wszyscy, bowiem w jednym Duchu zostali ochrzczeni, aby stanowić jedno Ciało (1 Kor12,13),

Znak Krzyża czyniony na czole, wskazuje, że człowiek zostaje wprowadzony w nowy stan. Przyjmuje znak zmagania, walki, ale także znak wielkiej miłości Boga do człowieka. I to go zobowiązuje do przemiany życia.

Dzieci, które zostają naznaczeni tym znakiem, zostają ukierunkowani na Boga, rodzice zaczynają troszczyć się o ich rozwój wiary, aby umożliwić im poznanie Boga i Jego miłości.

Dorośli, którzy w wieku dojrzałym przyjmują chrzest, powinny w tym momencie odrzucić wszystkie złe praktyki, których dopuszczali się przed pragnieniem przyjęcia chrztu.

Ten nowy stan, w który wchodzi człowiek, jeszcze lepiej jest ukazany w obrzędzie chrztu dorosłych, kiedy znakiem krzyża naznacza się nie tylko czoło, ale także: oczy, uszy, usta, serce, barki. Wypowiadana jest specjalna formuła, która mówi, że cały człowiek z duszą i ciałem ukierunkowuje się na Boga i wszystko, co Jego dotyczy. Jakie są skutki naznaczenia zmysłów?

Namaszczenie czoła oznacza otwarcie umysłu na Chrystusa i Jego mądrość, jest to zawierzenie mocy Chrystusa.
Namaszczenie uszu uwrażliwienie na głos Pana, czyli liczenie się z Jego planem.
Namaszczenie ust wskazuje na przygotowanie do odpowiedzi na słowo Boże, czyli na inicjatywę Boga, która wzywa do kultu.
Namaszczenie serca oznacza otwarcie się na obecność Chrystusa, czyli świadomość możliwości spotkania z nim na modlitwie, w liturgii.
Namaszczenie barków wskazuje na przyjęcie mocy Zmartwychwstałego, mocy, która uzdalnia do zwycięskiej konfrontacji z propozycjami tego świata.

Biała szata i obmycie wodą

Szata chrzcielna

Nałożenie białej szaty wskazuje na nowego człowieka. Człowieka oczyszczonego. Człowieka przygotowanego na spotkanie.

Chrzcielne obmycie wodą – oczyszczające i dające życie

Tak samo jest w czasie chrztu. Najpierw obmywamy, a następnie ubieramy. Jakie ma działanie woda? Doskonale wiemy, że ma charakter oczyszczający, ale ta sama woda ma charakter życiodajny. Bez wody nic nie może żyć.

Woda ma charakter życiodajny. Z jednej strony obmywa nas z grzechu, ale z drugiej daje nam życie – życie wieczne.

Biblijne podstawy

Sięgnijmy Drodzy teraz do Pisma Świętego, abyśmy mogli zobaczyć jak Bóg działa przez wodę. Zobaczymy, że woda dzięki działaniu Ducha Świętego jest nośnikiem Bożego działania.

Księga Rodzaju – stworzenie świata: Duch unosi się nad wodami – moc uświęcająca

Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch2 Boży unosił się nad wodami. Rdz 1, 2

Księga Rodzaju – Potop – moc oczyszczająca z grzechu

Bo za siedem dni spuszczę na ziemię deszcz, który będzie padał czterdzieści dni i czterdzieści nocy, aby wyniszczyć wszystko, co istnieje na powierzchni ziemi - cokolwiek stworzyłem». Rdz 7, 4):

Księga Wyjścia – przejście przez Morze Czerwone – ochraniająca nie pozwala, aby wojska faraona dalej ścigały naród wybrany

Mojżesz wyciągnął rękę nad morze, a Pan cofnął wody gwałtownym wiatrem wschodnim, który wiał przez całą noc, i uczynił morze suchą ziemią. Wody się rozstąpiły, a Izraelici szli przez środek morza po suchej ziemi, mając mur z wód po prawej i po lewej stronie. Egipcjanie ścigali ich. Wszystkie konie faraona, jego rydwany i jeźdźcy weszli za nimi w środek morza. O świcie spojrzał Pan ze słupa ognia i ze słupa obłoku na wojsko egipskie i zmusił je do ucieczki. 25 Wj14, 21-24

Ewangelie – Chrzest Jezusa w Jordanie – rozpoczęcie misji Chrystusa – słyszymy słowa – To jest mój syn umiłowany – jego słuchajcie.

A gdy Jezus został ochrzczony, natychmiast wyszedł z wody. A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębicę i przychodzącego na Niego. A głos z nieba mówił: «Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie». Mt3, 15

Ta woda w chrzcie świętym ma także takie działanie w naszym życiu. Bo ona uświęca, oczyszcza, ochrania, ale też zachęca do rozpoczęcia misji. Do pełnienia misji, którą mamy pełnić w świecie. Jesteśmy gotowi do nowego życia. I w to nowe życie przychodzi nowa szata – biała szata.

Obmycie wodą prowadzi do przyjęcia białej szaty

Jaka jest symbolika białej szaty? Czy kolor ma znaczenie? Po raz kolejny zajrzymy do Pisma Świętego, zobaczmy bardzo wyraźnie symbolikę białej szaty.

Księga Daniela – wizja Boga odzianego w białą szatę Dn 7,9

Patrzałem, aż postawiono trony, a Przedwieczny3 zajął miejsce. Szata Jego była biała jak śnieg, a włosy Jego głowy jakby z czystej wełny. Tron Jego był z ognistych płomieni, jego koła - płonący ogień.

Ewangelie – Przemienienie – Chrystus w lśniąco białej szacie Mt 17, 2;

Tam przemienił się wobec nich: twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło. Mt 17, 2

Apokalipsa - Szata godowa na uczcie Baranka. Ap 7, 13- 14

A jeden ze Starców odezwał się do mnie tymi słowami: «Ci przyodziani w białe szaty kim są i skąd przybyli?» I powiedziałem do niego: «Panie, ty wiesz». I rzekł do mnie: «To ci, którzy przychodzą z wielkiego ucisku i opłukali swe szaty, i w krwi Baranka je wybielili. Tych, którzy są już naznaczeni znakiem Baranka, tych, którzy są zbawieni.

W czasie chrztu przyoblekamy się w Chrystusa. Widzimy cel. Naszym celem jest wejście do Królestwa Bożego – tak jak mówi nam Apokalipsa – jesteśmy zaproszeni na ucztę zbawionych.

A jeśli chodzi o białą szatę, to kto nosi białe rzeczy doskonale wie, jak trudno je utrzymać w czystości. Chwila nieuwagi i już brudny rękaw, albo jakaś plamka. A najgorsze jest to, że nawet najlepsze proszki nie dają gwarancji, że uda się doczyścić jakąś rzecz, no chyba, że jest to reklama telewizyjna.

Woda – działanie Ducha Świętego

W trosce o biel naszej szaty nie zostajemy sami. Jest z nami Duch Święty, który przenika nas, który nas gromadzi. Nikt też nie może powiedzieć bez pomocy Ducha Świętego: "Panem jest Jezus. On nas dzisiaj gromadzi na wspólnej modlitwie, to On działa w konfesjonale, to On otwiera nasze uszy, abyśmy mogli usłyszeć Jego słowo, które otwiera nasze serce. Duch święty jest z nami, tylko my powinniśmy chcieć się prowadzić. Jakby przestał działać, to zaraz byśmy to odczuli. Obecność Ducha Świętego możemy porównać do wody. Mówiłem już o tym, że woda ma charakter życiodajny. Wielokrotnie też w Piśmie świętym woda jest symbolem działanie Ducha Świętego. Ale czy ktoś z nas dzisiaj wyobraża sobie życie bez bieżącej wody?

Nie wyobrażamy sobie życia bez wody. Nie możemy tez sobie wyobrazić życia bez Ducha Świętego. Bez tego, żeby on wpływał na nasze życie. Żeby on uzdalniał nas to powstawania z naszych upadków. Bo to tylko dzięki niemu, możemy troszczyć się o naszą białą szatę. To on nas uzdalnia, to On nas odnawia: przez spowiedź, przez eucharystie, przez sakramenty, przez modlitwę, przez dobre kształtowanie naszego sumienia. Wszystko to prowadzi nas do radości, radości z tego, że należymy do Chrystusa. Ta nasza chrzcielna szata wskazuje na cel naszej wędrówki.

Namaszczenie Krzyżmem świętym

W czasie wczorajszej nauki – mam nadzieje, że pamiętacie - mówiliśmy o naznaczaniu znakiem krzyża, jako wskazanie celu naszego życia. Dzisiaj chciałbym przybliżyć inny znak, który ma wielkie znaczenie. Bo często możemy się zastanawiać, dlaczego mamy żyć według ewangelii. Czy to, że jesteśmy ochrzczeni zobowiązuje nas do takie życia?

Jesteśmy zaproszeni do Królestwa Niebieskiego, ale wiemy doskonale, że jako osoby należące do Chrystusa staramy się mówić o Bogu, staramy się świadczyć o Bogu wszędzie tam gdzie jesteśmy. Z czego to wynika?

Otóż w czasie chrztu zostajemy namaszczeni olejem krzyżma. Czy to namaszczenie ma znaczenie? Oczywiście, że ma i to wielkie.

Biblijne podstawy namaszczenia krzyżmem

Jeśli sięgniemy do księgi Pisma świętego zobaczymy, oliwa symbolizuje przyjaźń i przymierze. Bóg nakazuje namaszczać: królów, proroków i kapłanów. Wskazują nam na to księgi :

Namaszczenie Saula, Dawida, Salomona

Posłał więc i przyprowadzono go: był on rudy, miał piękne oczy i pociągający wygląd. - Pan rzekł: "Wstań i namaść go, to ten". 13 Wziął więc Samuel róg z oliwą i namaścił go pośrodku jego braci. Począwszy od tego dnia duch Pański opanował Dawida. Samuel zaś udał się z powrotem do Rama. 1 Sm 10,1

Namaszczenie Aarona

Potem wylał [trochę] oliwy namaszczenia na głowę Aarona i namaścił go, aby go poświęcić. Kpł 8.12

Namaszczenie prorockie

A wreszcie Elizeusza, syna Szafata z Abel-Mechola, namaścisz na proroka po tobie. 1Krl 19,16

Namaszczenie Krzyżmem, namaszczenie oliwą, namaszczenie Duchem Świętym wskazuje, że należymy do Chrystusa. Bo cóż znaczy słowo: Chrystus, Mesjasz? Otóż z języka greckiego christos oznacza namaszczony.

Stary Testament znał namaszczenie na kapłana, króla i proroka. Nowy Testament ukazuje Chrystusa, „Namaszczonego”, który skupia w sobie wszystkie trzy władze. Łączność z Chrystusem jaką otrzymujemy na chrzcie staje się źródłem mocy duchowej.

W czasie chrztu słyszymy słowa:

Bóg Wszechmogący, Ojciec Pana naszego Jezusa Chrystusa, który odrodził cię z wody i z Ducha Świętego i który udzielił ci odpuszczenia wszystkich grzechów, On sam namaszcza cię krzyżmem zbawienia, abyś włączony do ludu Bożego, trwał w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne.

Misja chrześcijanina to misja prorocka, królewska i kapłańska

Misja królewska

Misja królewska, w której mamy udział ma podwójny wymiar. Król w Biblii miał za zadanie walczyć z wrogiem, bronić własny naród i służyć mu w imieniu Boga.

Wrogiem i wojną na którą jesteśmy posłani, jako namaszczeni, jest walka z własnymi pożądliwościami i grzechem.

Z drugiej strony, misja ta wyraża się w miłości wobec ludzi. Bo Król troszczył się o swój lud. Jest to misja o najszerszym zasięgu, bo chrześcijanie są wezwani do tego, aby kochać wszystkich i być gotowym służyć wszystkim bezinteresownie.

Misja prorocka

Misja prorocka. Prorok to nie człowiek, który jedynie przepowiada przyszłość. Prorok, to przede wszystkim człowiek, który potrafi zinterpretować teraźniejszość, który potrafi zobaczyć głębszy sens wydarzeń oświetlając je światłem Słowa.

Otrzymując udział w misji prorockiej, chrześcijanie otrzymali dar głoszenia słowa i dawania świadectwa Jezusowi. Wręcz przeciwnie, wszyscy wierni są posłani, aby w pracy, w szkole głosić Zmartwychwstałego, głosić Jego światło tym, którzy pozostają w ciemnościach niewiary, beznadziei czy bezsensu życia. Warto pamiętać, że często adresatami Słowa są ci, którzy doświadczają miłości, wobec których spełniamy misję królewską. Wówczas taki człowiek dotknięty miłością bezinteresowną może zadać pytanie: dlaczego to robisz? I dopiero wówczas otwiera się na słuchanie o Tym, który jest źródłem darmowej miłości.

Misja kapłańska.

Misja kapłańska. Chrystus wypełnił swoje posłannictwo kapłańskie, kiedy na Krzyżu oddał samego siebie w ręce Ojca dla zbawienia świata. Teraz chrześcijanie, którzy uczestniczą w tej Jego misji są wezwani nie tylko do tego, aby sprawować Eucharystię, ale by swoje życie czynić ofiarą miłą Ojcu.

Ofiarowanie własnego życia odbywa się często w ukryciu poprzez modlitwę, ofiary duchowe, gotowość na pełnienie woli Boga. Chrześcijanie są wezwani do pełnia tej misji ze świadomością, że to co robią nie jest tylko wyrazem ich pobożności. Wręcz przeciwnie, jest to ich udział w dziele zbawienia świata, którego dzisiaj Bóg dokonuje przyjmując ich życie oraz ich ofiary.

Skład oleju krzyżma

Istotną elementem jest także skład oleju krzyżma. Zobaczcie mówię o różnych znakach, że te znaki realizują się w naszym życiu. Bo nie jest to zwykły olej. Jest on poświęcany tylko raz w roku, na porannej Mszy świętej w Wielki Czwartek w katedrze. Nazwa tej mszy wiąże się z tym olejem, bo nazywamy ją Mszę świętą Krzyżma, aby wskazać właśnie na to wydarzenie.

Więc z czego składa się ten olej? Z oleju z oliwek, balsamu i aromatu.

Aromat

Aromat powoduje, że coś czujemy, że możemy zwrócić naszą uwagę na coś, albo na kogoś. Dlatego np. tez korzystamy z perfum. Chcemy dawać piękny zapach.

Jako chrześcijanie też mamy dawać piękny zapach. Zapach Chrystusa. Zapach chrześcijańskiej radości, aby ci, którzy wokół nas są zwracali na nas uwagę.

Zobaczmy jesteśmy wezwani do życia według ewangelii, według przykazań. Mamy wskazywać innym Boga uczestnicząc w misji prorockiej, kapłańskiej i królewskiej. Wszystko do rozpoczyna się na chrzcie świętym. Dzisiejszy świat może nas przerażać, bo to co się dzieje naprawdę nas zadziwia. Coraz częściej zastanawiam się po co rodzice przynoszą dzieci do chrztu. Czy są świadomi, obowiązku jaki na nich spoczywa. To przecież rodzice wskazują dziecku najważniejsze wartości, to rodzice czuwają nad ich rozwojem, czuwają nad rozwojem ich wiary.

Światło

Biblijne podstawy

Kiedy poczytamy księgi Pisma Świętego, zobaczmy skąd to bezpieczeństwo się bierze, dlaczego czujemy się tak dobrze w świetle.

Światło jest najprostszym obrazem chwały Boga:

Księga Wyjścia – Bóg przemawia z płonącego krzaku do Mojżesza

Wtedy ukazał mu się Anioł Pański w płomieniu ognia, ze środka krzewu. [Mojżesz] widział, jak krzew płonął ogniem, a nie spłonął od niego. Wj3,2

Księga Wyjścia – słup ognia, który prowadził Izraelitów

A Pan szedł przed nimi w dzień jako słup obłoku, by ich prowadzić drogą, w nocy zaś jako słup ognia, aby im świecić, żeby mogli iść we dnie i w nocy. 22 Nie ustępował sprzed ludu słup obłoku we dnie ani słup ognia w nocy. Wj13, 21-22

Księga Ezechiela - wizja Boga – blask ognia

widziałem coś, co wyglądało jak ogień, a wokół niego promieniował blask. Jak pojawienie się tęczy na obłokach w dzień deszczowy, tak przedstawiał się ów blask dokoła. Taki był widok tego, co było podobne do chwały Jahwe" Ez 1,28

Apokalipsa w. Jana – światło oświetlające nowe Jeruzalem

I Miastu nie trzeba słońca ni księżyca, by mu świeciły, bo chwała Boga, je oświetliła, a jego lampą Baranek" (Ap 21,23).

Symbol ognia bardzo szybko wszedł do liturgii, wszystko dlatego, że ogień rozbudza wyobraźnie. Daje możliwość wyobrażenia sobie działania Boga. Dlatego też nawet Jezus Chrystus w swoich przemowach wykorzystywał ten znak, aby ludzie mogli lepiej pojąć.

„Ja jestem światłością świata. Kto idzie za mnie nie będzie chodził w ciemności, lecz będzie miał światło życia” J8,12

„Ja przyszedłem na świat jako światłość, aby każdy, kto we Mnie wierzy, nie pozostał w ciemności”

W czasie Chrztu świętego ostatnim znakiem jest przekazanie światła. Rodzice chrzestni odpalają od paschału świece dziecka.

A ksiądz mówi słowa: Przyjmijcie światło Chrystusa.

Podtrzymywanie tego światła powierza się wam, rodzice i chrzestni, aby wasze dzieci, oświecone przez Chrystusa, postępowały zawsze jak dzieci światłości, a trwając w wierze, mogły wyjść na spotkanie przychodzącego Pana razem z wszystkimi Świętymi w niebie.

Przyjmujemy to światło, abyśmy postępowali jak dzieci światłości.

Sakrament chrztu, nazywany był illuminatio – czyli oświecenie. To chrzcielne oświecenie wprowadza nas w sferę Królestwa światłości, a przede wszystkim w zasięg zbawienia i Bożego planu. Dzięki wierze i poddaniu się światłu Chrystusa, Jego mądrości, zostajemy faktycznie włączeni w sferę działania Jego mocy.

W czasie Wigilii Paschalnej możemy wyróżnić Liturgię Światła. wierni gromadzą się przed świątynią, aby poświęcić ogień, następnie ksiądz zapala paschał – znak Zmartwychwstałego Chrystusa. Wprowadzamy tę świece do ciemnego kościoła. Tylko jeden punkt zwraca naszą uwagę. Zapalony płomień paschału, on koncentruje naszą uwagę. Światło Chrystusa, które za chwilę rozświetli cały kościół. Bo będziemy odpalać nasze świece od tej jednej, jedynej. Muszę wam powiedzieć, że pięknie wygląda ten obrzęd. Kiedy tak patrzymy od ołtarza, widzimy, jak to światło się rozchodzi. Odpalamy kolejne świecie. I nagle wszyscy mają w rękach zapalone świece. Już nie potrzeba zapalać światła w kościele. Bo światło świecy jest wystarczające.